Phản xạ nắm lòng bàn tay ở trẻ sơ sinh

Phản xạ nắm lòng bàn tay là một phản ứng nguyên thủy, không tự nguyện xuất hiện ở trẻ sơ sinh. Đây là một trong những phản xạ quan trọng trong giai đoạn đầu đời, giúp cung cấp thông tin hữu ích trong chẩn đoán các bất thường thần kinh. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về phản xạ này qua bài viết dưới đây.

Phản xạ nắm lòng bàn tay là phản ứng nguyên thủy, có thể cầm nắm, không tự nguyện đối với kích thích cơ học có ở trẻ sơ sinh. Phản xạ này xuất hiện vào khoảng tuần thứ 16 của thai kỳ và có thể xuất hiện ở trẻ sinh non từ 25 tuần tuổi sau thụ thai.

Cách kiểm tra:

• Đặt trẻ nằm thoải mái, vuốt nhẹ lòng bàn tay bằng ngón trỏ.
• Trẻ sẽ khép các ngón tay lại và bám chặt vào ngón của người kiểm tra.
• Ngón cái không tham gia vào phản xạ này.

Cơ chế hoạt động:

• Phản xạ này do tủy sống kiểm soát nhưng chịu ảnh hưởng của các trung tâm não cao hơn.
• Các dây thần kinh trụ và giữa giúp truyền tín hiệu, trong khi tủy sống cổ và não bộ điều chỉnh phản ứng.

Phản xạ này thường biến mất vào khoảng 6 tháng tuổi, biểu thị sự trưởng thành của vỏ não và sự phát triển của các mốc vận động tự nguyện. Tuy nhiên, phản xạ yếu trước 6 tháng hoặc phản xạ kéo dài ngay cả sau sáu tháng ngụ ý một bất thường tiềm ẩn. Phản ứng yếu biểu hiện ở sự liên quan đến dây thần kinh ngoại biên, chẳng hạn như chấn thương rễ, đám rối hoặc tủy sống.

Phản xạ kéo dài sau 6 tháng thường xuất hiện ở bệnh bại não co cứng. Điều này cũng có thể xuất hiện trở lại ở tuổi trưởng thành, biểu thị tổn thương vỏ não ảnh hưởng đến vỏ não trán giữa hoặc bên (ví dụ, đột quỵ do thiếu máu cục bộ hoặc xuất huyết). Chấn thương ở trung tâm cao hơn sẽ loại bỏ sự ức chế của vỏ não dẫn đến giải phóng phản xạ nguyên thủy.

Phản xạ lòng bàn tay đã được quan sát thấy ngay từ thời kỳ bào thai khi em bé nắm lấy dây rốn. Ở trẻ sinh non, phản xạ lòng bàn tay tuân theo cùng khung thời gian như trẻ sinh đủ tháng.

Bình thường: Phản xạ tồn tại trong 6 tháng đầu đời và biến mất khi trẻ kiểm soát vận động tốt hơn.

Bất thường: Nếu phản xạ quá mạnh, yếu, kéo dài hoặc không xuất hiện, có thể là dấu hiệu của tổn thương thần kinh hoặc bại não.

Ảnh hưởng bởi melatonin: Lượng melatonin từ mẹ có thể tác động đến phản xạ này, ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh của trẻ.

Liên quan đến nhu cầu bú: Trẻ đói có phản xạ nắm tay mạnh hơn, có thể là tín hiệu cần được cho bú.

Phản xạ nắm bắt lòng bàn tay là một phần quan trọng trong khám thần kinh sơ sinh. Các chuyên gia y tế cần lưu ý các bất thường trong phản xạ này để đưa ra chẩn đoán và can thiệp kịp thời. Những điểm cần chú ý bao gồm:

• Chấn thương dây thần kinh ngoại biên: Thường gặp ở trẻ sơ sinh bị khó đẻ vai hoặc sinh non. Việc theo dõi và can thiệp sớm sẽ giúp cải thiện tiên lượng.
• Hỗ trợ từ nhóm liên ngành: Điều trị bại não hoặc các bệnh lý liên quan cần sự phối hợp giữa bác sĩ nhi, nhà trị liệu, y tá, và các chuyên gia giáo dục đặc biệt.
• Hướng dẫn phụ huynh: Cung cấp thông tin về chăm sóc trẻ, các nhóm hỗ trợ, và can thiệp sớm để đảm bảo trẻ phát triển tốt nhất.

Phản xạ nắm bắt lòng bàn tay, dù chỉ là một phản ứng nguyên thủy, lại mang ý nghĩa lớn trong chẩn đoán và theo dõi sự phát triển của trẻ sơ sinh. Việc nhận diện sớm các bất thường sẽ giúp cải thiện tiên lượng và hỗ trợ sự phát triển toàn diện của trẻ.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về sự phát triển của trẻ, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để được hỗ trợ tốt nhất.